Poprzednie Festiwale

II Festiwal Stawisko – miejsce symbiozy sztuk i kultur jest kontynuacją rozpoczętego w 2021 roku cyklu wydarzeń prezentujących tradycje Domu Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów jako miejsca symbiozy sztuk, obszaru otwartego na różne kultury. Festiwal 2022 dotyczył łączności Stawiska z kulturą ukraińską. Oczywistym impulsem podjęcia takiego tematu jest sam Jarosław Iwaszkiewicz, pisarz wywodzący się z Kresów, którego twórczość posiada głębokie zakorzenienie w kulturze tej części Europy. Związki jego pisarstwa z kulturą ukraińską należą do najsilniejszych i najbardziej zróżnicowanych.
Festiwal był zarazem próbą zwrócenia się w stronę Ukrainy, przeżywającej w ostatnim czasie – mimo tragicznych wydarzeń – wielkie odrodzenie duchowe, zaprezentowania najbardziej charakterystycznych dla muzyki i literatury ukraińskiej kierunków i stylów. Kultura oraz sztuka ukraińska są w Polsce stale obecne w różnych swoich przejawach i dziedzinach, a mimo to pozostają wciąż mało znane. Spotkania festiwalowe przyczyniły się, być może, do odkrycia i szerszego zainteresowania się gości Stawiska szczególnym kolorytem ukraińskiego folkloru, oraz dorobkiem ukraińskich pisarzy i kompozytorów, krzewiących kulturę swego narodu od jego zarania po współczesność.
Dorobek twórców ukraińskich został zestawiony z muzyką kompozytorów polskich – zarówno tych znanych, jak i tych słabiej rozpoznawanych. Podczas Festiwalu było miejsce na przypomnienie, iż na Ukrainie urodzili się m.in. Karol Szymanowski i Ignacy Jan Paderewski, a także znacznie rzadziej w historii muzyki polskiej wspominani – Konstanty i Konstanty Kazimierz Regameyowie.

Wystąpili artyści:
Zespół Wokalny „MORE” pod dyrekcją Jurija Pastuszenki; Olga Pasiecznik, Natalia Pasiecznik, Nazar Płyska; Marta Boberska, Natalia Rewakowicz.

Olga Pasiecznik i Natalia Pasiecznik

Autorką koncepcji merytorycznej wydarzenia była Alicja Matracka-Kościelny.

Współorganizatorzy i Mecenasi:
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury w ramach programu „Muzyka”, realizowanego przez Instytut Muzyki i Tańca
Związek Kompozytorów Polskich
Stowarzyszenie Autorów ZAiKS
Związek Literatów Polskich

Pod hasłem „Stawisko – miejsce symbiozy sztuk i kultur” Muzeum w Stawisku postanowiło zorganizować wydarzenie o charakterze interdyscyplinarnym, którego ideą jest kontynuacja tradycji Domu Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów jako przestrzeni symbiozy sztuk, obszaru otwartego na różne kultury.
Uniwersalizm pisarskiego dorobku Jarosława Iwaszkiewicza jest m.in. efektem doświadczania wielokulturowości, towarzyszącego mu nieustannie, od najwcześniejszego okresu życia po lata ostatnie. Walorem szczególnym pisarstwa Jarosława Iwaszkiewicza jest także wrażliwość na inne dziedziny sztuki, spośród których pierwszoplanową rolę odgrywa muzyka. Odczucia muzyczne stanowią zwykle nieodłączny element przeżyć towarzyszących refleksjom wywołanym przez dzieła malarzy, rzeźbiarzy, architektów, także przez zjawiska przyrody.
Przedsięwzięcie zatytułowane „Stawisko – miejsce symbiozy sztuk i kultur” zaplanowano jako cykl pięcioletni. W 2021 roku poświęcone było związkom Iwaszkiewiczów i Domu na Stawisku z kulturą żydowską oraz prezentacji twórczości wybitnych pisarzy, kompozytorów, artystów pochodzenia żydowskiego, zaprzyjaźnionych z Gospodarzami Stawiska.
W programie znalazły się: wystawa dokumentująca zasługi Iwaszkiewiczów w ratowaniu Żydów podczas okupacji (inspirowana faktem uhonorowania Ich pośmiertnie, przed trzydziestu laty, medalem Sprawiedliwi wśród Narodów Świata), koncerty muzyki różnych gatunków i stylów, prelekcje.

Wystąpili artyści:
Piwnica pod Baranami: Beata Czernecka oraz Tomasz Kmiecik i Michał Półtorak; Dominika Świątek oraz Andrzej Perkman i Łukasz Czekała; Piotr Pławner i Piotr Sałajczyk; Di Galitzyaner Klezmorim: Mariola Śpiewak, Grzegorz Śpiewak, Rafał Seweryniak.

Dominika Świątek, Łukasz Czekała, Andrzej Perkman

Autorką koncepcji merytorycznej wydarzenia była Alicja Matracka-Kościelny.

Przedsięwzięcie dotowane przez:
Fundusz Promocji Twórczości
Stowarzyszenia Autorów ZAiKS

„Bach nie był zamknięciem epoki — powtarzamy z uporem. Bach był nastawiony na przyszłość — ponad głowami Mozarta, Haydna i Beethovena. Chorały Bacha to kopalnia klejnotów. Co więcej, jest to klucz do zrozumienia jego twórczości i tego, co chciał wyrazić w swych większych dziełach, pasjach i kantatach. A co za tym idzie, jest to klucz do zrozumienia muzyki w ogóle” — napisał w książce J. S. Bach Jarosław Iwaszkiewicz.
„…grałam przez godzinę Bacha i przekonałam się, że Bach, i t y l k o Bach ukoić może każdą tęsknotę. […] Właśnie doskonałość, pewien absolut, wyrażający się w fugach Bacha (w muzyce Bacha w ogóle), dał mi dużo do myślenia i cały dzień jakoś wewnętrznie muzycznie przeżyłam” — zanotowała w Dziennikach Anna Iwaszkiewiczowa.
To zatem nie przypadek, że Międzynarodowy Rok Bachowski świętowaliśmy również w Stawisku. To szczęśliwy zbieg okoliczności, że organizując ten festiwal mogliśmy włączyć się w obchody jubileuszu 75-lecia Podkowy Leśnej, z którą Iwaszkiewiczowie byli tak blisko związani przez ponad 50 lat.
To w końcu także nie przypadek, że imprezą o szczególnej randze i znaczeniu Stowarzyszenie Ogród Sztuk i Nauk pragnęło uczcić i zaakcentować 5-lecie swego istnienia i harmonijnej współpracy z Muzeum w Stawisku.

Koncepcja merytoryczna: Alicja Matracka-Kościelny

Konstanty Andrzej Kulka

Drugi Festiwal Muzyczne Konfrontacje odbywał się pod hasłem Mistrz i uczeń. Od dłuższego czasu mówi się o kryzysie polskiego kształcenia artystycznego. Jedną z istotnych przyczyn owego kryzysu jest niewątpliwie brak autorytetów, mistrzów, indywidualności, których oddziaływanie na młodych, utalentowanych ludzi inspiruje czy wręcz powołuje do istnienia kolejne indywidualności.
Postanowiliśmy zatem zaprezentować na naszym festiwalu kilku mistrzów, którzy zaprosili do wspólnego muzykowania swoich uczniów, zarówno tych najmłodszych, znajdujących się u progu artystycznej drogi, jak i tych ukształtowanych, dojrzałych, owe indywidualności, które stają się, bądź już się stały godnymi następcami swoich mistrzów.

Koncepcja merytoryczna: Alicja Matracka-Kościelny

Jan Stanienda

III Festiwal Muzyczne Konfrontacje odbywał się pod hasłem Muzyka Źródeł. Po prezentacjach dzieł Bacha, Vivaldiego i Chopina (I Festiwal, 2000), po poddaniu konfrontacjom muzycznych interpretacji Mistrzów–Pedagogów i ich utalentowanych uczniów (II Festiwal, 2001) przyszedł czas na muzykę fascynującą, piękną w swej prostocie, a jednocześnie niezwykle bogatą w swym brzmieniu i treści.
III Festiwal zbiegł się w czasie z Ogólnopolską Konferencją Muzykologiczną Związku Kompozytorów Polskich, organizowaną w Bibliotece Narodowej w Warszawie, a także w Muzeum Iwaszkiewiczów w Stawisku dla uczczenia 120. rocznicy urodzin Karola Szymanowskiego.
Zainteresowania muzyką ludową Szymanowskiego oraz Gospodarza Domu – Jarosława Iwaszkiewicza (jak wiadomo, bliskiego przyjaciela kompozytora) miały zatem niewątpliwy wpływ na kształt festiwalowego programu. Podczas III Muzycznych Konfrontacji słuchaliśmy zarówno autentycznych wykonań muzyki ludowej, jak i utworów inspirowanych folklorem różnych kultur.

Koncepcja merytoryczna: Alicja Matracka-Kościelny

Huculska kapela Czeremosz Romana Kumłyka z Żabiego

IV Festiwal Muzyczne Konfrontacje odbywał się pod hasłem Między kompozycją a improwizacją. Zjawiska przekraczania granic muzyki komponowanej i improwizacji, szczególnie charakterystyczne dla naszych czasów, inspirują i zachęcają do podjęcia takiego tematu. „Improwizacyjność należy do istoty twórczości artystycznej (może też do istoty twórczości w ogóle); jest pierwszym i zasadniczym przejawem twórczej aktywności człowieka” – pisze Bohdan Pociej w Uwagach o improwizacji.
Współdziałaniu inwencji, twórczej swobody z konkretnymi regułami, zasadami komponowania, charakterystycznymi dla różnych epok i stylów, towarzyszyło zawsze pragnienie tworzenia muzyki coraz piękniejszej. Owego piękna fantazji, a także piękna ładu i harmonii w IV Muzycznych Konfrontacjach z pewnością nie zabrakło.

Koncepcja merytoryczna: Alicja Matracka-Kościelny

Program V Festiwalu wypełniła muzyka znakomicie korespondująca z atmosferą Iwaszkiewiczowskiej liryki, której szczególną właściwością jest „dawanie pierwszeństwa osobistej ekspresji przed techniczno-poetycką akuratnością, niedomykanie form zamkniętych, konwencja bezpośredniego zwierzenia”.
Słowa Jerzego Kwiatkowskiego, wybitnego znawcy twórczości Gospodarza Stawiska, można w pełni odnieść do prezentowanych podczas piątych Konfrontacji dzieł liryki muzycznej różnych gatunków, stylów, epok, o szczególnym nasileniu ekspresji. Obok nastrojowych pieśni Władysława Żeleńskiego, oddających ducha i sens poezji Kazimierza Przerwy-Tetmajera i Narcyzy Żmichowskiej, słuchaliśmy liryków miłosnych Sergiusza Rachmaninowa, nostalgicznych romansów Aleksandra Wertyńskiego, Pieśni hiszpańskich Dymitra Szostakowicza, a także ludowych, popularnych i religijnych pieśni żydowskich śpiewanych w języku jidysz.
Lirykę instrumentalną, podobnie jak wokalną, tworzy ogromny i stylistycznie zróżnicowany dorobek wielu kompozytorów. Obok utworów odznaczających się równowagą sfery emocjonalnej i intelektualnej zaprezentowaliśmy kompozycje odwołujące się głównie do wrażliwości uczuciowej słuchaczy.

Koncepcja merytoryczna: Alicja Matracka-Kościelny

Andrzej Kurylewicz

U podstaw wyboru tematu dla VI Festiwalu Muzyczne Konfrontacje W Salonie i w Ogrodzie znalazło się pragnienie zaakcentowania znaczenia takich miejsc, jak Stawisko, czyli salonów otoczonych naturalną przestrzenią, pełniących funkcję ognisk kultury, gdzie rozwija się intensywne życie intelektualne i artystyczne, znajdujące szeroki społeczny – i towarzyski – odbiór. W gościnnym stawiskim salonie i ogrodzie słuchaliśmy zatem Mozarta, Chopina i Moniuszki, Dworzaka, Wieniawskiego i Paderewskiego, Czajkowskiego, de Falli i Piazzolli, a także muzyki ludowej – polskiej, białoruskiej i ukraińskiej, żydowskiej i cygańskiej.
Zgodnie z tradycją Festiwal Muzyczne Konfrontacje to nie tylko koncerty, ale także spotkania z literaturą (tym razem zabrzmiały Iwaszkiewiczowskie Ogrody) i sztukami plastycznymi (prezentowana była tkanina artystyczna Krystyny Arskiej-Perepłyś).

Koncepcja merytoryczna: Alicja Matracka-Kościelny

VII Festiwal Muzyczne Konfrontacje odbywał się w czasie, kiedy Europa i świat uroczyście obchodziły 250. urodziny Wolfganga Amadeusza Mozarta. Obecność muzyki geniusza epoki klasycyzmu na VII Festiwalu była więc naturalna i oczywista.
Słowo „konfrontacja” może oznaczać zarówno przeciwstawienie, jak i porównanie czy zestawienie (łac. confrontatio). Naturalne i oczywiste wydaje się zatem zestawienie utworów Mozarta z muzyką Chopina – geniusza epoki romantyzmu. Hans von Bülow nazwał Chopina „klasykiem swojej epoki”, Stefan Kisielewski – „Mozartem romantyzmu”.
Jak wiadomo, Chopin wysoko cenił twórczość Mozarta. Z upodobaniem wykonywał zwłaszcza Trio g-moll (z Franchommem i d’Alardem) oraz Wariacje g-moll na dwa fortepiany. Szczery podziw i entuzjazm wywoływała w nim twórczość operowa mistrza z Salzburga.
Współcześni młodemu Chopinowi publicyści i krytycy porównywali go z Mozartem.
Do rangi symbolu urasta natomiast fakt, że prawdziwy rozgłos i kompozytorską sławę przyniosło Chopinowi wykonanie Wariacji B-dur na temat La ci darem la mano z opery Don Giovanni Mozarta, po którym ukazała się znana recenzja Roberta Schumanna, zawierająca słynne zdanie: „Czapki zdjąć, panowie, geniusz nadchodzi”.

Koncepcja merytoryczna: Alicja Matracka-Kościelny

Artur Stefanowicz

VIII Festiwal Muzyczne Konfrontacje odbywał się pod hasłem Chopin – Szymanowski – Lutosławski. Ideą organizatorów było, aby Rok Szymanowskiego zaakcentować i uczcić także na Stawisku, w miejscu, gdzie kompozytor bywał, gdzie jego osobę i twórczość otaczał szczególny szacunek i kult, w miejscu, w którym pamięć o nim przetrwała do dziś.
Chopin, Szymanowski i Lutosławski to bez wątpienia trzej najwybitniejsi polscy kompozytorzy, których łączyło wiele: głębokie poczucie kulturowych korzeni, mocne osadzenie w polskiej kulturze, a jednocześnie szerokie otwarcie na tradycje muzyki europejskiej, podobny sposób patrzenia na piękno w sztuce, naturalne dążenie do wzbogacania własnego, oryginalnego stylu o wartości uniwersalne. Uniwersalizm Chopina, Szymanowskiego i Lutosławskiego pojmować należy podobnie: jako zaznaczenie – poprzez narodowość – swojej obecności w kulturze europejskiej.
Jarosław Iwaszkiewicz, pisarz i muzyk zarazem, cenił szczególnie twórczość Chopina, Szymanowskiego i Lutosławskiego. Dwóm z nich poświęcił jedne z najpiękniejszych swoich książek. Gdyby dane mu było żyć i tworzyć nieco dłużej, być może powstałaby równie piękna muzyczna książka poświęcona Witoldowi Lutosławskiemu.

Koncepcja merytoryczna: Alicja Matracka-Kościelny

Zespół Polski Marii Pomianowskiej

Ideą IX Festiwalu Muzyczne Konfrontacje było zwrócenie uwagi na ważne dla historii muzyki zjawiska współistnienia i przenikania kultur, ich wzajemnych inspiracji. Związki kultury polskiej z ukraińską należą do najsilniejszych, najbardziej zróżnicowanych, sięgających daleko w przeszłość. Festiwal był próbą zwrócenie się w stronę Ukrainy, przeżywającej w ostatnich latach wielkie odrodzenie duchowe, zaprezentowania najbardziej charakterystycznych dla muzyki ukraińskiej gatunków i stylów, w tym piękna autentycznego folkloru, śpiewów cerkiewnych, a także zjawisk przekraczania granic muzyki komponowanej i improwizacji.
Ważnym impulsem podjęcia takiego tematu była postać Jarosława Iwaszkiewicza, pisarza wywodzącego się z Kresów, którego twórczość posiada głębokie zakorzenienie w kulturze tego rejonu Europy.
Kalnik, Elizawetgrad, Tymoszówka, Kijów, Odessa to Iwaszkiewiczowskie miejsca młodości, dojrzewania, naturalnego obcowania ze sztuką, a zwłaszcza muzyką i literaturą, to miejsca nauki, młodzieńczych przyjaźni i miłości, marzeń o karierze kompozytora. Czasy ukraińskie to niezwykle szczęśliwy okres spotkań z Karolem Szymanowskim, ukochanym kuzynem i podziwianym kompozytorem, to wreszcie okres pierwszych prób literackich i ostatecznego wyboru artystycznej drogi.
„Cóż za cudowna ziemia” – pisał o Ukrainie Iwaszkiewicz. Taką pozostała dla niego na zawsze.

Koncepcja merytoryczna: Alicja Matracka-Kościelny

Ideą festiwalu była prezentacja muzyki Chopina jako przedmiotu refleksji lirycznej, filozoficznej, metafizycznej w literaturze, ukazanie twórczości naszego największego kompozytora z estetycznej perspektywy pisarzy, szczególnie wrażliwych na Chopinowską poetykę i ekspresję. Temat ten ma szczególne uzasadnienie w Stawisku – Domu Jarosława Iwaszkiewicza – poety-muzyka, lub – jak kto woli – muzyka-poety, w którego twórczości dzieła Chopina odegrały niezwykle ważną, nierzadko inspirującą rolę.
Utwory literackie poświęcone Chopinowi są najczęściej odzwierciedleniem doznań estetycznych towarzyszących odbiorowi dzieł genialnego romantyka i Polaka, poruszających wyobraźnię, kształtujących wizję odczuwania świata. Zatem – jak trafnie rzecz ujmuje Paweł Hertz – „Literatura dokonuje swoistego przekładu muzyki na język. Najczęściej przekład ten nie jest wierny, ale piękny” (Pisarz słuchający muzyki, w: Gra tego świata, Warszawa 1997).
Dwaj najwięksi wśród wielkich poetów-interpretatorów dzieła Chopina, którzy zadziwiają trafnością spojrzenia na tę twórczość, to bez wątpienia Cyprian Kamil Norwid i Jarosław Iwaszkiewicz. Toteż głównie pod znakiem i w kontekście ich utworów literackich przebiegały festiwalowe koncerty.

Koncepcja merytoryczna: Alicja Matracka-Kościelny

Urszula Kryger

XI Festiwal odbył się w Roku Chopinowskim. Jego ideą była prezentacja (konfrontacja) wybranych dzieł Chopina oraz utworów muzyki solowej i kameralnej najwybitniejszych kompozytorów polskich żyjących po Chopinie (od postromantyzmu po współczesność), nawiązujących do Chopinowskiej poetyki i ekspresji.
Miejscem Festiwalu było już po raz jedenasty Stawisko – Dom Jarosława Iwaszkiewicza, najwybitniejszego wśród pisarzy badacza twórczości Chopina, a także znawcy i interpretatora szeregu ważnych zjawisk w historii kultury muzycznej.
Wśród kompozytorów polskich, których dzieła zostały zaprezentowane podczas XI Festiwalu w zestawieniu z utworami Chopina, znaleźli się Juliusz Zarębski, Henryk Wieniawski, Mieczysław Karłowicz, Karol Szymanowski, Henryk Mikołaj Górecki i Witold Lutosławski.
Każdy tego rodzaju wybór nie jest i nie może być do końca obiektywny. Stosunek Lutosławskiego do Chopina jako do wizjonera, wyznaczającego nowe drogi rozwoju muzyki kolejnych epok ma znaczenie i wymiar symboliczny; tak należy odczytywać obecność nazwiska największego wśród twórców muzyki polskiej XX wieku w tytule Festiwalu.

Koncepcja merytoryczna: Alicja Matracka-Kościelny

Lora Szafran i Marek Bałata

Hasłem XII Festiwalu były – w odróżnieniu od poprzednich – konfrontacje nie tylko muzyczne, ale i literackie. Inspirację stanowiły dla nas dwa ważne jubileusze: przypadająca w 2011 roku setna rocznica urodzin Czesława Miłosza oraz obchodzona rok wcześniej trzydziesta rocznica śmierci Jarosława Iwaszkiewicza.
Naszemu przedsięwzięciu przyświecały dwa cele: zapoznanie odbiorców z tymi aspektami twórczości i biografii Czesława Miłosza, które wiążą się ściśle z osobą Jarosława Iwaszkiewicza, oraz konfrontacja strategii artystycznych, postaw politycznych i upodobań estetycznych dwóch wybitnych twórców.
Należy przy tym podkreślić, iż temat Festiwalu miał szczególne uzasadnienie w Stawisku – domu Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów, w którym Czesław Miłosz wielokrotnie bywał.
Imprezie towarzyszyła wystawa prac Tadeusza Łapińskiego – artysty tworzącego w Stanach Zjednoczonych, profesora Uniwersytetu w Maryland, któremu dane było znać i spotykać się z Czesławem Miłoszem.
Niewątpliwą atrakcją Festiwalu była możliwość obejrzenia rękopisów listów Czesława Miłosza do Jarosława Iwaszkiewicza oraz książek z dedykacjami Noblisty dla Stawiszczanina.

Koncepcja merytoryczna: Alicja Matracka-Kościelny

Tytus Wojnowicz i Kwartet Camerata

XIII Festiwal zapoczątkował cykl trzech imprez festiwalowych (2012–2014) pod wspólnym hasłem „Stawisko w muzyce polskiej”. Zbliżające się rocznice: 85-lecia istnienia Domu na Stawisku oraz 30-lecia funkcjonowania Muzeum skłaniały do podsumowań, a zwłaszcza do podkreślenia szczególnej roli, jaką ów Dom odegrał i odgrywa nadal w polskiej tradycji i kulturze.
Szczególne znaczenie muzyki na Stawisku wiąże się z wyjątkową rangą i pozycją, jaką ta sztuka zajmowała w życiu i twórczości obojga Iwaszkiewiczów: „Muzyka jest dla mnie najwyższą ze sztuk” – pisał Jarosław Iwaszkiewicz. Poznawanie dzieł literatury muzycznej było dla Anny Iwaszkiewicz pokonywaniem kolejnych stopni wtajemniczenia na drodze ku Absolutowi.
Nie powstałoby wiele dzieł muzycznych, związanych bezpośrednio czy pośrednio z Iwaszkiewiczami, z ich Domem, gdyby nie inspirujące oddziaływanie atmosfery tego miejsca, wreszcie – gdyby nie szczególna wrażliwość, różnorodność muzycznych zainteresowań i fascynacji Jarosława i Anny Iwaszkiewiczów.
Kult dzieł Bacha, Chopina i Szymanowskiego, stała obecność na Stawisku wybitnych muzyków i kompozytorów zarówno za życia Gospodarzy, jak i w czasach funkcjonowania Muzeum, intensywne życie koncertowe tego miejsca przez 85 lat – ugruntowało pozycję Stawiska jako ogniska żywej kultury muzycznej.

Koncepcja merytoryczna: Alicja Matracka-Kościelny

Urszula Kryger, Jadwiga Rappé

XIV Festiwal szczególnie eksponował postać i twórczość Witolda Lutosławskiego. Stawisko jest wszak tym miejscem, w którym Lutosławski bywał, gdzie darzono go szacunkiem porównywalnym z kultem otaczającym Karola Szymanowskiego. Muzeum im. Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów wpisało się zatem także w ogólnopolskie obchody Roku Lutosławskiego.
Podczas XIV Festiwalu zaprezentowano muzykę Witolda Lutosławskiego w kontekście wybranych dzieł kompozytorów wysoko przez niego cenionych: Bacha, Chopina, Mozarta, Beethovena, Debussy’ego, Szymanowskiego.
Celem Festiwalu było zwrócenie uwagi na szczególne walory twórczości Witolda Lutosławskiego, stanowiące o wyjątkowej pozycji tego kompozytora w literaturze muzycznej; są nimi: oryginalność, indywidualność zespolona z uniwersalnością stylu, głębokie poczucie własnych korzeni, przynależności do polskiej kultury, a zarazem szerokie otwarcie na Europę i świat, doskonałe wyczucie formy i mistrzowskie operowanie dźwiękowym kolorem.
Podczas Festiwalu publiczność mogła obejrzeć dwie wystawy fotograficzne. Na pierwszej z nich, przygotowanej przez Małgorzatę Zawadzką i Tomasza Wierzejskiego, pokazano zdjęcia wykonane w latach 1909-1930 przez Stanisława Wilhelma Lilpopa, ojca Anny Iwaszkiewiczowej, który jako pierwszy w Polsce wprowadził kolor do fotografii stereoskopowej.
Druga wystawa, zatytułowana White Power, obejmowała pokaz fotografii Anny Bedyńskiej.

Koncepcja merytoryczna: Alicja Matracka-Kościelny

Ewa Pobłocka

XV Festiwal Muzyczne Konfrontacje kończył realizowany od 2012 roku cykl trzech ostatnich spotkań festiwalowych, organizowanych pod wspólnym hasłem Stawisko w kulturze polskiej, stając się zarazem swoistym podsumowaniem wszystkich dotychczasowych Muzycznych Konfrontacji.
Podczas Festiwalu prezentowana była muzyka kompozytorów od baroku po XX wiek, szczególnie cenionych przez Gospodarzy Domu, a także wykonywanych podczas koncertów organizowanych w trzydziestoletnim okresie funkcjonowania Muzeum. Zgodnie z tradycją, w programie znajdowały się również utwory jazzowe, tym razem skomponowane do poezji wybitnych gości Stawiska – Krzysztofa Kamila Baczyńskiego i Czesława Miłosza. Nikogo też nie trzeba przekonywać o randze spektaklu muzyczno-poetyckiego Włodka Pawlika Struny na ziemi, powstałego w 2010 roku z inicjatywy i na prośbę Muzeum.
Koncerty były wzbogacone prezentacjami wybranych tekstów literackich Jarosława Iwaszkiewicza oraz innych pisarzy związanych ze Stawiskiem.
O odpowiedź na pytanie „Czym jest dla mnie Stawisko dzisiaj?” poproszeni zostali wybitni przedstawiciele współczesnej nauki, literatury i muzyki.
Festiwalowi towarzyszyły dwie wystawy: unikatowych fotografii ze zbiorów Stawiska oraz prac inspirowanych utworami Jarosława Iwaszkiewicza, prezentowanych przez artystów plastyków trzech różnych pokoleń.

Koncepcja merytoryczna: Alicja Matracka-Kościelny

Aga Zaryan

XVI Festiwal Literacko-Muzyczne Konfrontacje zorganizowany został dla uczczenia jubileuszu 90-lecia Podkowy Leśnej – szczególnego miejsca na kulturalnej mapie Polski, miasta-ogrodu, które od momentu jego powstania upodobali sobie pisarze, kompozytorzy i muzycy, także ludzie nauki. Jeśli nawet nie wiązali się z Podkową Leśną na stałe, jak Jerzy Liebert, Stanisław Dygat czy Tadeusz Boy-Żeleński, to w każdym razie często tu bywali.
Za jeden z najważniejszych, jeśli nie najważniejszy Dom w Podkowie Leśnej, uchodzi Stawisko. Najbardziej znanymi gośćmi Jarosława i Anny Iwaszkiewiczów byli m.in. Karol Szymanowski i Krzysztof Kamil Baczyński, Antoni Słonimski, Czesław Miłosz i Witold Lutosławski, Maria Dąbrowska i Artur Rubinstein. Osobno godzi się wspomnieć o królowej Belgii Elżbiecie II.
Stawisko – Muzeum stanowi dzisiaj znaczące centrum na kulturalnej mapie Polski. Od ponad 20 lat gośćmi organizowanych tu spotkań są najwybitniejsi pisarze i poeci, kompozytorzy, artyści muzycy i plastycy, ludzie nauki.
Program koncertów festiwalowych, tematyka prelekcji oraz towarzysząca festiwalowi wystawa podkreślały szczególne znaczenie Podkowy Leśnej i Stawiska dla polskiej kultury – dawniej i dziś.

Koncepcja merytoryczna: Alicja Matracka-Kościelny

Dorota Miśkiewicz

XVII Festiwal Muzyczne Konfrontacje odbył się w okresie 25 IX – 23 X 2016. Po raz pierwszy organizatorem przedsięwzięcia była Fundacja Spotkania Muzyczne, utworzona przy Związku Kompozytorów Polskich. Burmistrz miasta Podkowa Leśna i Prezes Związku Kompozytorów Polskich patronowali temu wydarzeniu. Hasło tegorocznego Festiwalu „Inspiracja – Inwencja – Interpretacja” stanowiło nawiązanie do problematyki często podejmowanej przez Bohdana Pocieja – wybitnego polskiego krytyka muzycznego i pisarza, który współtworzył pierwsze Muzyczne Konfrontacje. W tym roku minęła 5. rocznica jego śmierci. Jemu to XVII Muzyczne Konfrontacje były dedykowane.

Festiwal rozszerzył swój zasięg terytorialny; koncerty odbywały się nie tylko w Stawisku, ale także w CKiO w Podkowie Leśnej oraz w siedzibie PWM w Warszawie. W porównaniu z poprzednimi edycjami program tegorocznego wydarzenia w znacznie większym stopniu uwzględniał twórczość kompozytorów polskich XX i XXI wieku, w tym prawykonania nowych utworów.
W sześciu koncertach, obejmujących muzykę różnych epok, stylów i gatunków wystąpili wielcy polscy artyści i utytułowane zespoły, m.in. Jadwiga Rappé, Krzysztof Herdzin, Piotr Paleczny, Włodek Pawlik, Raphael Rogiński, kwartety Camerata, Opium String Quartet, Prima Vista, sekstet wokalny ProModern, zespół Weezdob Collective. Ostatni koncert – 23 X, przypadający w dzień 60. Rocznicy Powstania Węgierskiego 1956 (z muzyką polską i węgierską), został poświęcony tej Rocznicy.
Znakomita frekwencja i entuzjazm publiczności były największą nagrodą dla organizatora, stanowiąc zarazem potwierdzenie słuszności decyzji o kontynuacji tego przedsięwzięcia.
XVII Festiwal Muzyczne Konfrontacje odbył się dzięki dotacjom MKiDN, miasta Podkowa Leśna, Stowarzyszenia Autorów ZAiKS.

Koncepcja merytoryczna: Alicja Matracka-Kościelny

ProModern

„Muzyka jest dla mnie najwyższą ze sztuk” – pisał Jarosław Iwaszkiewicz w „Podróżach do Włoch”. Twórczość literacka Gospodarza Stawiska, a także stała obecność muzyki w Domu Obojga – Anny i Jarosława w ciągu ich życia to najbardziej oczywiste potwierdzenie szczerości tego wyznania. Zwracanie uwagi na ważne procesy w historii muzyki, wskazywanie podobnych zjawisk w literaturze, akcentowanie szczególnych związków poezji i muzyki stanowiło główną ideę i cel powołania w 2000 roku Festiwalu „Muzyczne Konfrontacje” (lub „Literacko-Muzyczne Konfrontacje”; obie nazwy funkcjonowały w historii przedsięwzięcia). Kontynuacja Festiwalu po 2015 roku jest możliwa dzięki włączeniu się w jego organizację Fundacji Spotkania Muzyczne, działającej przy Związku Kompozytorów Polskich.
Podczas XVIII Festiwalu prezentowane były utwory kompozytorów od Szymanowskiego (postaci, jak wiadomo, szczególnie związanej z Iwaszkiewiczami i Stawiskiem) po współczesnych, których łączy mocne osadzenie w polskiej kulturze, a zarazem naturalne dążenie do wzbogacenia własnego języka o wartości uniwersalne. Świadomość kulturowych korzeni, mimo różnych twórczych doświadczeń, inspiracji i potencjału, łączyła wielu artystów. Istotne przy tym jest wskazanie przykładów kompozytorów mało znanych, rzadko wykonywanych, a także i tych najmłodszych, którzy dopiero rozpoczynają swoją artystyczną drogę. Trzeba dodać, że program pierwszego koncertu składający się z utworów napisanych przez kompozytorów zapomnianych, dzisiaj odkrywanych, był prezentowany z wielkim powodzeniem w nowojorskiej Carnegie Hall w październiku br.
XVIII „Muzyczne Konfrontacje” kończyła prezentacja książki Tomasza Lerskiego „Warszawa Jarosława Iwaszkiewicza”, spotkanie z jej autorem oraz koncert utworów kompozytorów warszawskich XX I XXI wieku.
Spotkania XVIII Festiwalu odbywały się raz w miesiącu od grudnia 2018 do marca 2019. Muzeum w Stawisku było współorganizatorem wydarzenia, partnerem – Stowarzyszenie Autorów ZAiKS, a patronem honorowym Prezesa Związku Kompozytorów Polskich.

Koncepcja merytoryczna: Alicja Matracka-Kościelny

Karol Radziwonowicz

Temat XIX Festiwalu ma szczególne uzasadnienie w Stawisku: miejscu, z którym Karol Szymanowski był blisko związany. W programie wydarzenia znalazły się utwory wybranych kompozytorów bezpośrednio poprzedzających czas Szymanowskiego, a także jemu współczesnych oraz tych twórców XX i XXI wieku (znanych i mniej znanych), których inspirował.

Podczas Festiwalu prezentowane były utwory takich kompozytorów jak: Karol Szymanowski, Aleksander Tansman, Maciej Małecki, Wojciech Kilar, Roman Palester, Stanisław Moniuszko, Władysław Żeleński, Ignacy Friedman, Zygmunt Noskowski, Hugo Wolf, Claude Debussy, Siergiej Rachmaninow, Richard Strauss, Alban Berg, Grażyna Bacewicz, Witold Lutosławski, Bartosz Kowalski-Banasewicz, Emil Młynarski, Ignacy Jan Paderewski, Roman Statkowski.

Istotnym elementem Festiwalu była prezentacja wybranych tekstów Jarosława Iwaszkiewicza poświęconych Karolowi Szymanowskiemu w wykonaniu Zbigniewa Zamachowskiego oraz prezentacja tekstów Anny Iwaszkiewiczowej o Karolu Szymanowskim w wykonaniu Magdalenay Warzechy, które towarzyszyły festiwalowym koncertom.

Przez cały czas trwania Festiwalu Muzeum prezentowało wybrane archiwalia muzyczne ze zbiorów Stawiska na wystawie pt. „Wokół Szymanowskiego na Stawisku”.

Koncepcja merytoryczna: Alicja Matracka-Kościelny

Organizator: Fundacja Spotkania Muzyczne
Współorganizacja: Muzeum im. Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów w Stawisku

Festiwal dofinansowano ze środków:
Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury w ramach programu Muzyka, realizowanego przez Instytut Muzyki i Tańca oraz ze środków Funduszu Popierania Twórczości ZAiKS.

Polonica String Quartet